Misschien een wat merkwaardige route, edoch best goed te doen. Langs de Bodensee, bij Bregenz en onder een staalblauwe lucht Oostenrijk in.
Veld g3! Tja, veld g3! Wie maakt zich zorgen om g3? Toch geen onbelangrijk veld en een veld dat in 't spel nogal eens bewoond wordt door de pion vanaf g2 terwijl op 't veld g2 er dan de loper vanaf f1 verhuisd. Wederom met argusogen, met dergelijke ogen schouw ik g3 gelijk ik intussen de schichten ginds waarneem: kijkend naar 't een is een mens in staat te denken aan een, iemand of iets anders.
Zoals na de Brennerpas, en de doortocht door het Pusterdal, langs, weer eens, het zomerhuisje van Gustaaf te Toblach. Meer dan veertig jaren terug en ik zie mijzelf weer met de bromfiets door 't geheimzinnige dal scheuren, toen, zonder helm, dat kón toen nog!
Heerlijk waren die tijden, maar wist ik veel, wist ik toen veel! Ja, veld g3 kon ik wel, trachtte ook in die jaren mooie partijen te spelen en juist door met de g-pion in de eerste zet dit veld over te slaan wist ik menig tegenstander te verrassen.
Ongeveer vanaf Toblach, misschien ietsje verder, ontspringt de Drau waarlangs ik verder reed. Toen, maar ook gisteren, langs Lienz waar aan het einde van de Tweede Wereldoorlog een grote menigte Kozakken naartoe vluchtte; Kozakken die door omstandigheden in Duitse dienst waren getreden en zich overgaven in Lienz aan de Britse troepen maar door Stalin werden opgeëist.
Kozakken, niet alleen soldaten, maar ook hele families en omdat Stalin toevallig wat Britten "achter de hand" had, werden de Kozakken uitgewisseld tegen deze Britse soldaten. Maar de Kozakken wisten wat hun te wachten stond: tijdens en zelfs nog voor het transport pleegden velen zelfmoord; moeders sprongen tijdens de deportatie vanuit de spoorwagons met kleine kinderen in de ijskoude Drau; krankzinnige taferelen speelden zich af. Maar toen, nog geen dertig jaar daarna, wist ik dat nog niet; nu wel en na Lienz passeerde ik diverse keren de steeds breder wordende Drau; hoor het gekerm dat uit 't woeste kille water opstijgt en tracht de meest afgrijselijke beelden te weerhouden.
Oost-Tirol, en dan Karinthië, Villach, en weer dolen herinneringen door mij heen. Zoals ik kijk naar g3, zo dwalen mijn ogen over de Faakersee en weet dat ooit twee mensen met een NSU-Sport-Prinz er een gelukkige tijd hadden, lang voordat ik hier voor 't eerst kwam en misschien wel voordat ik voor 't eerst het veld g3 met de g-pion oversloeg.
In plaats van boven langs -helaas, dat mag niet meer- snorde ik door een afgrijselijk lelijke tunnel en beleefde ik mijn eerste nacht in Slovenië dit jaar; een nacht in een land dat niet meer bestaat, want het land dat ik met de brommert bereikte was hier, Joegoslavië, met een maarschalk als baas.
Het land van Tito; heeft iemand het ooit begrepen? Een aantal jaren later bleek dat niemand geleerd van de tragedie aan de Drau; de nauwkeurige lezer begrijpt: uiteengevallen, als losse atomen van een bestendig molecuul, en toen werden ze uitgeleverd en stierven.
De bliksem mindert en ondertussen hoor ik geen gerommel meer en wacht ik tussen Kranj en Ljubljana op de dag; veld g3; iets in mij maakt zich zorgen over veld g3. Waarom weet ik niet, maar dat is wel vaker met dit spel. Angstig kijk ik naar de zwarte dame op de g-lijn die er voor zorgt dat ik met de pion op g3 niet kan terugslaan op h- of f4. Ginds de Karawanken en Laibach generzijds; ben ik in een onland beland?
Aldus schreef ome Willem.
.
