Een bewolkt Zwart Woud; vanuit Kemnat nabij Stuttgart drong ik erbinnen, langs Herrenberg en Nagold, een gebied waar het ooit wemelde van wolven die zo hun eigen wegen volgden; over de toppen naar de dieper gelegen dalen; waar, in later tijden mensen, en tegenwoordig het verkeer, gebruik van maakt.
Zo ook de wolfgang vanuit Freudenstadt die ik afgelopen week bereisde, geheel langs de Kinzig en langs Alpirsbach waarbij men Wolfach passeert, een naam die nog herinnert aan de oude wolfgang; onderwijl klonk, voor even, in de stuurhut de muziek van een geheel andere gang, de parmantige Linzer uit 1783, gecomponeerd een jaar nadat hij trouwde met Constanze von Weber en nadat ik vanaf Haslach de richting van Lahr reisde zag ik dat boven mij het eindeloos lijkende grijze wolkendek toch een einde kende en toen ik niet veel later bij Mackolsheim de Rijn overstak en Frankrijk binnenkwam snorde ik genoegzaam in het licht van een weldadige najaarszon.
Vandaag, 5 december. Tijdens mijn rondgang in 't dorp vrolijke mensen, met vol verwachting kloppende harten; hedenavond pakjesavond en na een wederom nogal onzinnig opgelaaide zwartepietendiscussie lijken in heel wat gezinnen de geest van het traditionele feest het te winnen; worden pakjes bij de centrale verwarming uitgepakt terwijl er bij wordt verteld dat ze door de schoorsteen aangeleverd werden.
Even boven Colmar had ik er drie bij elkaar; Saint-Hippolyte, Rorschwihr en Mittelwihr, plaatsnamen die herinneren aan de Duitse tijd; toen ooit de twee culturen niet door de Rijn, maar door de bergtoppen van de Elzas gescheiden werden. Rond drie uur in de middag zaten "alle pakjes" erin en vetrok ik, nog steeds in blakende zonneschijn, richting Nederland; de kortste en tevens mooiste weg; over de bijna duizend meters hoge Berg van de Goede Man, de Col de Bonhomme, heel waarschijnlijk vernoemd naar Deoadat Diedolshausen, een monnik die bekend werd om zijn edelmoedigheid en vrijgevigheid en deswege als de "Goede Monnik" bekend stond; het nabijgelegen Saint-Dié wijst in die richting, een monnik die ervan overtuigd was dat de aarde in de zevende eeuw, de eeuw waarin hij leefde, "voorbij zou gaan".
Kolderiek feest, dat Sinterklaasfeest en waar ik, gezien de grote hoeveelheden chocolade die ermee gemoeid zijn, wellustig aan meedoe. Edoch, edoch! Zoals aan zoveel, zoals aan eigenlijk alles: de vijfde december heeft ook zijn droevige zijde, een zijde die eigenlijk niet vergeten mag worden en ik bij de lezer in herinnering wil roepen. 5 december, Sint-Nicolaas; hoewel hij eigenlijk de zesde écht jarig is.
In september van dat jaar voltooide hij nog de door Emanuel Schikaneder bestelde opera en vanaf dertig september volgden in recordtijd twintig uitvoeringen; later nog, in oktober, aanvaarde hij een geheime opdracht van Franz van Walsegg, maar voordat de opdracht gereed kwam overleed hij, 5 december 1791, Wolfgang.
Wolfgang Amadeus Mozart.
Wolfgang en Constanze kregen zes kinderen waarvan er twee Mozart en zelfs Constanze, die tachtig is geworden en pas in 1842 overleed (er is zelfs een foto van haar bekend) overleefden, Carl en Franz. Beide stierven kinderloos waardoor er geen nakomelingen van Mozart zijn; waardoor allen de herinnering en klank aan de wolfgang bleef.
Franz Grilparzer, u weet wel, de toneelschrijver in wiens huis (Heiligenstadt nabij Wenen) Ludwig von Beethoven enige tijd intrek had genomen, schreef als afscheid bij Franz' overlijden een bijzonder gedicht dat ik de lezer niet wil onthouden.
So bist du endlich hingegangen,
Wohin der Geist dich ewig zog,
Und hältst den Großen dort umfangen,
Der adlergleich zur Sonne flog.
Daß keiner doch dein Wirken messe,
Der nicht der Sehnsucht Stachel kennt,
Du warst die trauernde Zypresse
An deines Vaters Monument.
Wovon so viele einzig leben,
Was Stolz und Wahn so gerne hört,
Des Vaters Name war es eben,
Was deiner Tatkraft Keim gestört.
Begabt, um höher aufzuragen,
Hielt ein Gedanke deinen Flug;
"Was würde wohl mein Vater sagen?"
War dich zu hemmen schon genug.
Und wars zu schaffen dir gelungen,
Was manchen andern hoch geehrt,
Du selbst verwarfst es, kaum gesungen,
Als nicht des Namens Mozart wert.
Nun öffnen sich dem guten Sohne
Des großen Vaters Arme weit,
Er gibt, der Kindestreu zum Lohne,
Ein Teilchen dir Unsterblichkeit.
Der Name, dir ein Schmerzgenosse,
Er wandelt sich von heut in Glück;
Tönt doch von Salzburgs Erzkolosse
Ein Echo auch für dich zurück.
Wenn dort die Menge sich versammelt,
Ehrfürchtig Schweigen alle bannt,
Wer dann den Namen Mozart stammelt,
Hat ja den deinen auch genannt.
Franz Xaver Wolfgang Mozart stierf in 1844 in Karlovy Vary; het stadje waar ik vorige week nog doorreed.
Hij was de laatste echte Wolfgang.
Carl in 1858, te Milaan, als laatste echte Mozart.
Aldus schreef ome Willem
