Onderweg dacht ik na, over Europa, over de Europese, de huidige Europese cultuur. Heeft het moderne Europa wel een eigen cultuur en, zo ja, wanneer nam zij haar aanvang?
Want daar, in Bretange, reed ik bij het krieken, net nadat ik Pontarson door was, de grens over, departement Ille et Vilaine en later, nadat ik Saint-Malo en Dinard op afstand passeerde, Côtes d'Amor, tot 1990 Côtes du Nord geheten, binnen en via Dinan en Lamballe kwam ik rond negen uur aan in Saint Brieuc, Sant-Brieg op z'n Bretons alwaar ik de lading gelost werd terwijl de regen door bleef stromen.
Culturen bestaan, gelijk de jaren, uit seizoenen, gelijk het leven, uit fasen; een lente, zomer, herfst en winter; een geboorte, jeugd, volwassenheid en ouderdom, of, anders geschreven; een jeugd, een bloei, de aftakeling en tot slot de ondergang; maar waneer en waar was het begin van onze cultuur waarin wij thans leven?
Even over half twaalf leeg en ik aanvaardde de terugweg, bijna identiek zoals ik er naartoe reed, maar nu in tegenovergestelde richting en louter regen, zoveel regen dat ik bij de knik bij Avranches door het regengordijn de abdij, Le Mont Saint-Michel, niet zag.
En in welke fase bevinden wij ons? Of loopt de cultuur parallel met de leeftijd van de mens en ervaart elk mens cultuur op eigen wijze? Groeit ze al het ware met haar mee en beleeft elk mens de cultuur in zij jeugd als de jeugd en verklaart het daarom dat ouderen, die immers in de aftakeling van zijn eigen leven leeft, de -eigen- cultuur beleven als naderende ondergang?
Uiterste concentratie was nodig, uren achtereen, want door de hevige regenval en zonder noemenswaardige druk op de trekas van het voertuig dreigden regelmatig de wielen weg te slippen en bij helling op gebeurde dat ook regelmatig, alsook bij vertrek uit stilstand.
Wellicht, maar wellicht ook niet. Feit is dat vroegere culturen ontstonden, en al spinnend tot grote hoogte kwamen, maar uiteindelijk ten val kwamen om daarna onder te gaan en met de huidige Europese cultuur, met de huidige Europese Unie zal het niet anders gaan.
Net na achten waren de uren op en Arras voorbij, een fietstocht zat er, vanwege de regen, niet in. Toch reed ik een paar minuten door de miezer en zolang het niet plenste ging het wel; in de nabijheid van Fresnes les Montauban vond ik wat wat gezelligs, in ieder geval wat beters dan de vieze routier even verderop waar ik enkele maanden terug met een paar collega's nog was. Later teruggefietst, weer enige minuten, genoeg om mijn haren de doorweken.
De prangende vraag blijft echter; in welk stadium bevindt zij zich. Of leven we in een uiterste crisis, een cultuurloze periode met een enorme verstrooiing van vermaak, nieuws en spelen waarmee we onszelf verdoven, en, zoals de tikkende regen op het cabinedak, in slaap wiegen.
Aldus schreef ome Willem.
---
