Een woeste franse ronde waardoor een flink deel van 't grondgebied werd bezocht, talloze dorpjes, de meesten, gelijk het de moderne tijd betaamt, verziekt; in die zin lijkt muziek een profetische blik te hebben gehad zoals zovaak: kunstuitingen gaan vooraf aan ontwikkelingen in werk en maatschappij; zo ook de crisis in onze samenleving door een cultuurcrisis voorafging.
Sommige domme, dwaze, bekrompen en vulgaire geesten begrijpen daar niets van; weten nauwelijk, om maar eens wat te noemen, dat het veld f4 een uiterst cruciale rol op het bord en in het spel speelt, maar ook hoe geheimzinnig het veld kan zijn; een stuk op f4 is doorgaans krachtig en zwak tegelijk.
In Ondes, woensdagmorgen, aan de Garonne, kwam de oplegger leeg waarna ik als eerste wat spullen ging halen in Cocumont dat zich niet ver van de aardbeistad Marmande bevind. Daarna wendde ik de gril in noordelijke richting: Bergerac en Perigieux werden gepasseerd, evenals Limoges totdat een wijziging volgde: wat ophalen ten zuidwesten van Tours, dus veranderde ik ietwat van koers: Le Dorat, en dan loperzetachtig naar Chatellerault, door stadjes en dorpjes dewelke in uit lang vervlogen mensentijden ken en doorgaans verziekt en verlelijkt.
Zo ook het stuk oude n-weg naar Tours waar ik langs kwam: dorpjes aangetast door een mysterieuze straatschimmel waardoor het karakter werd weggewist: hegjes, bochtjes, paaltjes en allerlei dubieuze zogenaamd der verkeersveiligheids wille attributen hebben het aangezicht aangetast: verloren ging de dromerige entree; weg is het, verdwenen, een misdaad voor het menselijk oog! Menig Frans dorp onderging zulk een dood.
In zo'n dorp een sonate, een romance spelen lijkt nutteloos: vaak loopt de aantasting dwars door 't dorpje of stadje heen: drempels niet van de lucht, hachelijk hobbelende voertuigen voor en achter mij waarbij een pion of f4 welhaast zou omvallen: het is een symptoom van arrogante onmacht en geldverspilling: elders lijdt men honger en dorst: in Europa plaatst men miljoenen drempels.
Panzoult was het dorpje wat ik in de morgen bezocht en waar ik tussen pressoir en de rivier de Vienne wat spullen meekreeg; ondertussen ontving ik een nadere opdracht; thans naar 't oosten, omgeving Epernay, dus niet bepaald in de buurt en ik rolde een dag lang die richting op: Frankrijk blijkt dan een stuk groter dan door sommigen gedacht: langs Descartes, door Saint Agnant aan de Cher, Romorantin en Vierzon en daarna door uitgestrekte bossen richting Montagris. Sens en Nogent sur Seine volgden, alsook Sezanne; daartussen onafzienbare bijna witgrijze akkers, tot voor kort vol koren, golvend, heuvels, dalen, genietend van de stilte op de lichtkronkelende wegen.
Nog is 't niet voorbij: te Oger, een minuscuul klein dorpje, kreeg ik weer wat mee en ook een vervolg in opdracht: nu meer naar 't westen, dus zette ik koers naar gene zijde, van Reims richting Soissons, op weg naar de geboortestad van Johannes Calvin, een stad waarvan de oude schrijfwijze overeenkomt met de Nederlandse stad Nijmegen; Noyon.
Het veld f4; een veld waarmee menig aanval zijn aanvang neemt: schuift, na een aantal zetten, wit zijn pion in één beweging van f2 naar f4; weet dan dat de aanval begonnen is; of als een zwart stuk f4 bezet en vandaaruit controle heeft over de omringende velden, dan ziet het er voor wit doorgaans niet best uit; menig partij werd beslist door en rondom het bezit van veld f4; als ware het een heuveltop in een zware krijg; de fantastische klanken van de twaalfde sonate klimmen op uit de klankkast van de vleugel zoals een pion op f4 wordt gezet; de droeve viool omringt haar met een tedere lauwerkrans: zo gevoelig als een stuk op f4, zo krachtig beheerst ze haar omgeving, f4, f-majeur.
Hedenmorgen nog wat ophalen en dan weer huiswaarts.
Met een cultuurloze spons werd het karakter van de franse land weggewist; de dorpen en stadjes verloren nu net datgene wat Frankrijk zo mooi, zo schoon maakte: cultuurbarbaren deden hun vernietigende werk; een f-sonate zonder piano, een romance zonder viool, een bord zonder f4.
Aldus schreef ome Willem.
.
