C3 is van het bord niet een onbelangrijk veld; vaak wordt ze na ampele zetten bewoond door pion, loper of paard en somtijds ook door de dame. Het veld, zo klinisch en kil c3 genaamd, is echter meer dan zo maar een vakje op 't bord, meer dan een vierkantje gelijk alle anderen. Neen het!
Die dinsdag vertrok ik van nabij Pontoise richting Le Mans en volgde aloude wegen; de N-weg naar Chartres en later evenzo de weg langs Nogent le Routreau; over zingende wegen terwijl ik met de banden oude klanken in leven riep. Onderweg ook regen, schitterende regens en tussenwijl ook even droog. Even zorgeloos wegdromen in een Frankrijk van weleer, nog niet opgeschrikt door aanslag op aanslag.
Gelijk 't begin van 't spel; als de eerste zetten gespeeld worden en doorgaans weinig vuurwerk valt te bespeuren. Maar dat blijkt vaak een opgetrokken rookgordijn te zijn; de beide spelers poneren hun stukken op die plaatsen waarvan ze menen op zeker moment hun aanval te kunnen openen; c3 heeft daarin bijna altijd een niet onbelangrijke functie.
Le Mans, het stadje waar Leon Bollee, uitvinder van de rekenmachine, of beter, een rekenmachine, werd geboren; terwijl de Sarte door 't neerdalende regenwater langzaam wies en onafgebroken verder langs de stad bleef stromen.
'T zou een plaats innemen, wat onverwachts, zoals veld c3. Nog in de morgen, nadat ik aldaar de laatste goedren had achtergelaten, verliet ik de stad richting Vendome; reeds was ik een goed half uur onderweg toen ik een lichte knal ervaarde; even dacht ik aan een lekke voorband en minderde vaart; zette de alarmlichten aan.
Dan -ik stond reeds stil- rook; vanonder de cabine grijze rook en ik wilde de moter afzetten; draaide de sleutel om, maar de motor ging, in tegenstelling tot de mechanische opdracht, niet uit. Integendeel: de motor van 't Dafje begon akelig te gieren; een ongewoonm hoog toerental terwijl ik door de wassende grijze rook nog geen meter meer kon kijken: resoluut pakte ik de telefoon en verliet het voertuig; misschien zou een explosie volgen?
Zo liep ik meteen even bovenwinds, zag dat in beide richtingen het verkeer reeds stilstaan terwijl het voertuig rook bleef ontwikkelen en de moter onophoudelijk voortraasde.
Dan, opeens, was 't over, de motor viel stil en de rookwolken verspreidden zich over het golvende Franse akkerland; onder en naast het voertuig een dikke laag drapperige olie hetgeen weinig goeds voorspelde.
Rookwolken, nog niet opgetrokken, op c3, een voor 't oog onschuldige zet; een voorzet om daarmee een ander stuk op de vijandige linie te lanceren; c3 is dus niet zomaar een veld!
Gendarmerie, drie stuks, en de olie-opruimdienst waren spoedig aanwezig en inmiddels was de takelwagen ook onderweg. Al met al: het duurde een dik uur voordat het geblesseerde Dafje in de takels hing en we weer terug reden naar Le Mans.
Zoals ook een dame, loper of paard in 't spel soms terugkeert naar c3; uit strategische motieven of om even op adem te komen. Zeker: op c3 staat een stuk zelden buiten spel!
Le Mans; wachten, dus nam ik 't rijwiel en trok er op uit: het centrum was ongeveer tien kilometer dus rond vieren keek ik onderzoekend naar de romaans-gotische kathedraal waar zo'n slordige driehonderd jaar afwisselend aan werd gewerkt; de Sint-Julien en waar zich het oudst bekende gebrandschilderde raam bevindt, alsmede het lelijke, zeg maar gerust: afschuwelijke, plein ervoor: met veel modern spul werd Le Mans aardig verlelijkt. In dat op zicht hebben Fransen met Engelsen gemeen smakeloos te zijn: de Engelsen culinair, de Fransen architectonisch; snel verliet ik het vele lelijke weer; op weg tot nabij 't circuit, de racebaan van Le Mans, officieel het circuit van Sartre genaamd waar sinds de vroege jaren twintig van de vorige eeuw begonnen werd met de "24 uur van Le Mans" dewelke jaarlijks in de tweede week van juni wordt gehouden.
Terloops, of beter; terfiets kwam ik langs het statuut van Leon Bollee; oorspronkelijk met grote zwarte Franse snor, maar doordat men wit materiaal voor 't standbeeld gebruikte nu wit: Leon, ook bouwer en constructeur van Voiturette's, driewielvoertuigen en later zelfs auto's; Leon stierf jong, maar de voertuigen reden onder zijn naam nog jaren voort, zelfs toen autofabriek Morris de boel overnam en nog een tijdje de Morris-Bollee vervaardigde: tot rond 1935. Toen verdween de naam, voorgoed, maar fabriceren van auto's en motoren bleven Le Mans kenmerken: nog steeds zijn Claas en Renault grote werkgevers.
Een volledige schaakpartij kan enkele uren duren; c3 is dan in 't laatste kwartier doorgaans wat minder cruciaal geworden; al snel vergeten de spelers het veld als ze daar overeen de handen schudden: remise of winst van één van beiden; hooguit enkele uren.
Voor mij echter rond de vierentwintig voordat ik Le Mans weer verlaat; misschien zelfs een paar uur meer, maar dat ik nog even rookgordijn kijken.
Aldus schreef ome Willem.
.
