Het tweede veld aan de evenaar, het tweede aan de zijde waar het licht opkomt; b4, een kwadrant waar, ook reeds in het begin, krachtzetten op voor kunnen komen, soms zelfs fnuikend voor het verdere verloop van de partij: b4, een veld om goed ik de gaten te houden, vooral door de witte stukken.
Godewaersvelde en Haverskerke, Noord-Frankrijk, en een straffe, zwoele wind uit het zuiden. Vanuit Nederland leek alles nog koel en regenachtig, maar van lieverlee liet ik de wolken achter mij en reeds in Vlaanderen snorde ik het kobaltblauw tegemoet; met de kilometer zuidwaarts liep ook de temperatuur op.
Het zou wat minder hoog opgelopen zijn indien we nog gebruik hadden gemaakt van het octogesimale stelsel dat tot het einde van de negentiende eeuw in Europa nog algemeen in gebruik was; het zou dan zomaar een zes tot acht graden koeler zijn geweest.
Twee adressen benoorden Parijs; daarna door naar de Atlantische kust, naar het stadje dat rond 1650 meer dan een jaar onbereikbaar is geweest toen in opdracht van Kardinaal Richelieu de stad werd omsingeld waardoor tweederde van de inwoners de hongerdood stierven en diegenen die nog in leven waren zich uiteindelijk overgaven en je vraagt je dan wel eens af hoeveel dit "doodhongeren" van medemensen gekost heeft: enorme bouwwerken werden rondom de stad aangelegd, een heuse zeewal en daarbij ook nog eens soldij voor duizenden soldaten en dat allemaal omdat de enige misdaad van de stadinwoners was dat ze protestants waren.
Hoofdschuddend bekijk ik de stelling; zojuist nam een zwarte loper op b4 plaats waardoor het paard op c3 niet meer gespeeld kan worden omdat de koning op e1 staat en op veld d2 geen stuk staat; gevaarlijk, zo'n loper die de evenaar passeert!
Even voor Anders introduceerde René Antoine Réaumur zijn octigesimale stelsel; hij stelde het vriespunt van water op nul graden, en het kookpunt op tachtig waardoor de huidige buitentemperatuur van dertig graden celsius op rond de vierentwintig uit zou komen. Zoals geschreven: Réaumur's stelsel is lange tijd in gebruik gebleven totdat ze definitief verdreven werd door de natuurkundige uit Uppsala; en ook dat is niet geheel juist: Anders Celsius stelde het kookpunt van water op nul graden en het vriespunt op honderd, maar een jaar na zijn overlijden achtte -onder meer- de natuurkundige Carl Linaeus het verstandiger de getallen om te keren: vriespunt nul en kookpunt honderd; het duurde echter nog ruim honderdvijftig jaar voordat deze meting het octogesimale stelsel van Réaumur wist te overtreffen; overigens: niet overal. Inmiddels deed ook het stelsel van de Pools-Duitse en in 's Gravenhage wonende en levende natuurkundige Gabriël Fahrenheit zijn intrede, een temperatuurstelsel dat juist ook in Nederland nog lange tijd als maatgevend is gebleven terwijl overzee deze meting vandaag de dag nog algemeen is.
Via Dreux, Le Mans, Saumur en Niort nader ik de oude havenstad waar de Franse natuurkundige René Antoine geboren werd, de stad die als laatste Franse stad zich in 1944 kon ondoen van de Duitse legermachten, de stad waar in 1944 Kuifje en de kapitein op zoek gingen naar professor Zonnebloem over een route die ik aan de plaatjes in het later alsnog uitgekomen en voltooide verhaal "De Zeven Kristallen Bollen" herken.
Aan de rand van de evenaar, de belegering van de koning op e1 met een loper op veld b4: de loop der stukken: stond op b4 een toren of paard, was van directe belegering geen sprake; 't is het spel waar deci-, hexa en octogesimale stelsels het opnemen tegen de binaire pionele elementen, de laatsten soms wanhoopjes genoemd; verward kijk ik even van 't bord op en loer op de landkaart: La Rochelle, nog nauwelijks een uur verderop; octogesimaal een tien minuten minder.
Aldus schreef ome Willem.
.
