De tweede rij kent zes pionnen alsmede een zevende en achterste, de randpionnen en op het veld a2 staat in de beginstand zo'n randpion; doorgaans vertrekt ze niet snel, ja, in niet weinig gevallen verblijft ze daar tot het einde van de partij.
Daar schrok ik van; een ongrijpbare slang naast het huis, mij doordringend aankijkend naast het huis waar de omstreden denker zich in de zomermaanden thuis voelde; nadat ik vroeg en in alle stilte de Julier over was en in de Engadin aankwam, fietste ik even, alvorens de Maloja af te stormen, langs zijn voormalige zomerverblijf en na zoveel jaren hing om het huis nog steeds een oneindige denkzwaarte; opeens voelde ik me bij de keel aangegrepen; het was zonnig, kil en even na zevenen; de enorme bergen spiegelden zich met hun witte kruinen in het zwartblauwe water van de meren aan beide zijden van Sils. Daar, op de bovenetage stond nog zijn bed, zijn stoel; ik snoof honderdvijftig jaar oude geuren.
Eenmal van a2 vertrokken, speelt het veld, op zich, geen bijster grote rol meer in 't spel; meestal komt er geen ander stuk meer voor in de plaats; doorgaans blijft veld a2 stukloos; een zwart noch een wit stuk neemt er plaats, althans weinig, tot wellicht het eindspel.
"Een slang die nooit durft te vervellen gaat ten onder" lees ik in 't Duits op een tableau naast het huis waarvan hij zelf aan een vriend schreef; "nu weet ik 't zeker; hier kan ik pas echt schrijven"; rond 1950, toen, 50 jaren na zijn overlijden, zijn boeken de aandacht van lezers ontvingen, schiep een beeldhouwer de twee kunstwerken die thans naast het huis staan. Lievelingsdieren van de schrijver en denker; adelaar en slang en onder invloed van de mysterieuze sfeer vulde de blik van de roerloze slang mijn gezicht.
De "laagste" doortocht over de alpen loopt er langs; vanaf 't Oostenrijkse Landeck naar de Maloja met deze laatste als hoogste deel; ook Friedrich maakte in de tachtiger jaren van de eervorige eeuw gebruik van deze pas om de reis naar zijn zomerverblijf te Rapallo te maken en terwijl ik er van afdaalde rolde een deel van eeuwige wederkeer door me heen; het morgenrood was reeds verstreken en, eenmaal langs het diepe Lago di Como op weg naar Lecco, wat 't warm, heet zelfs, tot over de dertig; ruim twintig verschil met een uurtje daarvoor.
Pas als de grootste strijd gestreden is, komt a2 aan bod, althans: kán ze aan bod komen en haar plaats op 't bord ten volle waarmaken, zeker als de zwarte partij aan de winnende hand is en er een pion langs of via veld a2 dreigt te promoveren.
Drie laadadressen; twee kreeg ik er die dag in; Macherio ten noorden van Milaan alsmede Novare en tot slot bereikte ik die dag Briga-Novarese, aan 't begin van de bergen en niet ver van 't Lago di Orte; aldaar zag ik de maan ondergaan.
Vroeg in de morgen de laatste klant erin waarna ik de terugreis aanvaarde; documenten halen in Villadossola; alweer strakblauwe lucht.
Omstreden, zeker, maar 't is een kunst om de diepste zieleroerselen aan 't papier te geven; in zijn tijd onbegrepen; werd door velen als "Tolle Mensch" geacht; nauwelijks werd er tijdens zijn leven een boek van hem verkocht; laat staan gelezen en nog steeds komen zijn geschriften in eerste aanleg voor als onleesbaar, vreemd en worden daarom vaak als nietszeggend ervaren.
Eindelijk; in de avond hield ik halt aan de lanterne, een klein riviertje dat al snel opgaat in de moezel; om mij heen een diepe avondstilte met vanuit de bomen aan de Eeuwige gewijde vogelzang terwijl het schouwspel van de maan zich herhaalde.
Wie Voorbij goed en kwaad, Zarathustra of welk ander boek dan ook van hem inkijkt, ziet een warwinkel van onbegrijpelijke en ongrijpbare zinnen; als bij een vreemde partij waarin reeds van meet af aan dan weer een loper, dan weer een paard op a2 plaatsneemt; boeken waarin woorden als schaakstukken over elkaar heen tuimelen; maar wie de kernwoorden in 't visioen "van gezicht en raadsel" van Zarathustra ten volle doorziet, begrijpt uiteindelijk dat met hem die de kop van de slang afbijt diegene werd bedoelt die al eeuwen werd voorspeld: nooit immers hoorde hij een hond zo schrikachtig huilen dan alleen in zijn allervroegste jeugd.
Gelijk het schitterende meer, het Lago d' Orte, waar ik langs kwam, geheel tegendraads, want ' t heeft wat bijzonders; nadat ik de reis langs haar oever vervuld had, snorde ik diverse keren over een brugje waaronder water in noordelijke richting stroomde, dus de hoge alpen tegemoet, want het meer heeft als enig Italiaans meer aan de voet van de Alpen haar afwatering aan de noodzijde; ook dat is onbegrijpelijk, zoals een loper op a2, of het doorzien van het verraad van Wagner in "Het geval Wagner", maar alleszins waarheidbevattend, hoewel "Wahrheit ein Art von Irrtum ohne welch ein Mensch nicht Leben kann" volgens de omstreden schrijver en denker is en waardoor a2, overwegend, toch als eindspelveld moet worden weggezet.
Aldus schreef ome Willem.
.
