Het gebeurde in 1952, het gedenkwaardige jaar 1952, voor mij althans gedenkwaardig; insiders weten waarom. Op de Galibier, en de Col de la Croix de Fer; komt de Italiaanse hardfietser Fausto Coppi tijdens de Franse tour als eerste de voornoemde cols over en eindigd, eveneens als eerste, boven op de Alpe d' Huez die dat jaar voor 't eerst tijdens de vermaarde wielerronde wordt beklommen; ook de eerste keer dat er een aankomst bergop plaatsvind.
Zelf had ik het vaak gereden, vanuit Turijn, maar dan met soms meer dan 40.000 kilo's. De weg over Bussoleno naar Susa, en dan klimmen naar Bardonecchia waarna ik doorgaans de Frejustunnel door ging om op weg naar huis te gaan; niet altijd zo; soms kachelde ik, net voordat Bardonecchia in zicht kwam, links af naar boven en verliet Italië via de Montgenévre; dit keer echter volgde ik vanaf Susa de bergenklimmer die, in tegenstelling tot "mijn" 40.000 kilo's, met slechts 7 kilo via de haarspeldbochten naar boven peerde; de tocht zou langer duren dan verwacht.
Slechts weinigen kennen de col, een klein wit weggetje op de kaart en waardoor je vanuit Bardonecchia in het Franse Briançon kan komen, de col de l' Échelle, bijna 1800 meter hoog; nog voor de middag boven; de col had ik zelf, een slordige 15 jaar terug, hijgend en puffend met de fiets beklommen: het zou, achteraf, mijn laatste echte col zijn. Dit keer snorden ik met het voertuig verder, de fietser achterna; een enorme afdaling, meer dan 20 kilometers tot aan Briançon; daarna verder, richting Col du Lautaret; Col du Lautaret met een enorme tegenwind: wisten wij veel!
Een zware ronde, de zogenoemde Marmotte, te beginnen aan de voet van de Glandon, dan dalen over de Croix de Fer en via de Télegraph naar de Galibier om op de Alpe d' Huez te eindigen; we hadden van een gesloten tunnel vernomen en meenden dat de tunnel welke zich net onder de top van de Galibier bevindt, bedoeld werd. Ach, wisten wij, argelozen, veel; maar op de weg naar de Lauteret hadden we 't zien staan: "route fermé", maar we dachten dat dit met de tour, dé tour, te maken had die even verderop, nabij en bij de Alpe d' Huez, verreden werd.
Twee uur in de middag; we wisten nog niets en hadden zelfs geen vermoeden; boven op de Col de Lautaret aten we een lekker broodje met inheemse kaas; bovendien: het was ongewoon stil en ik raakte in gesprek met de neringdoende die voor ons zojuist de lekkere broodjes smeerde; toen hoorde ik het; haar omzet was met een dikke tachtig procent afgenomen doordat de weg van de Col de Lautaret naar Grénoble afgesloten was, net een aantal kilometers voor de Alpe d' Huez en reeds vanaf april; gesloten wegens het instorten van een op dat traject gelegen tunnel; we waren verrast: de zogenoemde marmotte kón helemaal niet worden gefietst en: vandaar die stilte op de col!
En toen? Toen werd de Galibier opgefietst, gevolgt door du Telegraph; het was mooi geweest die dag.
Uitzoeken: de marmotte was wel in juni verreden, maar dit keer via de Glandon, dan twee "andere" beklimmingen in het Mauriennedal, vervolgens de Croix de Fer en dan, na een lange afdaling, de Alpe d' Huez op en om al te veel gerij te voorkomen zouden we dit ook gaan doen, zei het in een andere volgorde.
La Chambre, het dorpje waar we hadden overnacht: je kijkt er zo tegenaan, zeker als je vanaf 't oosten komt; rechts, een helling met een weg vol talloze, zich snel opvolgende haarspeldbochten, een slangenpad gelijk, rap stijgend enkele honderden meters boven het dal, dan dalen naar het dorpje Hermillon en vervolgens weer klimmen naar de Col de Mollard en daar; dáár ging het fout.
Vlak onder de top een klein dorpje; een splitsing, twee wegen: de één voert over de col naar halverwege de weg die naar de Croix de Fer leidt; de ander daalt af, ruim 15 kilometer waarna aan de voet van de Croix de Fer begonnen kan worden; we kozen het laatste, maar de keuze was verkeerd, maar ja: wisten wij veel!
Op de Col de la Croix de Fer begonnen we de verkeerde keuze in te zien: de tijd werd te kort; het kon niet anders dan dat we ons hadden vergist. Door vanaf onder de Mollard geheel te zakken en opnieuw te klimmen hadden we een ruim uur verloren en de etappe onnodig zwaar gemaakt; nochtans werd de Alpe d' Huez in een uur en een kwartier opgefietst; klommen, omdat we de Glandon toch niet meer binnen de acht uren zouden halen, nog even verder over de Col de Sarenne, 1999 meter hoog; hij fietsen, ik braaf volgend met het voertuig vol water en energieke klimreepjes die we steevast doping noemen; temidden van schitterende natuur, er omheen afgronden met duizelingwekkende diepten; de klok gaf tegen vieren aan en achter wat oostelijke toppen kwam tijdens het volle daglicht reeds de maan opdoemen.
Voor 't slapen gaan eten we pizza; hij twee, die als fietswielen op zijn bord liggen; verorberd de één na de ander en later halen we in het dorpje aan de voet van de Huez nog een ijsje. Huez dat ooit ontstaan is vanwege een thans reeds lang gesloten zilvermijn en dat werd omgetoverd, begin vorige eeuw, in een oord voor wintersporters, destijds alleen toegesneden op de meest welgestelden. Rond 1920 werd nabij het Duitse Titisee de eerste skilift in gebruik genomen, gevolgd door het Zwitserse Davos. Een 16 jaar later, in 1936, volgde de Alpe d' Huez als eerste in Frankrijk en nadat het steeds verder uitgebouwd werd als wintersportplek, wist en weet men in de laatste 15 jaar ook de fietstoerist naar zich toe te trekken; zo werd het een winter- en zomersportplaats.
Laat op de avond sla ik mijn ogen op tot boven de bergen, zie de maan in de weegschaal staan; juli 2015, 63 jaar nadat koning Faroek uit Egypte werd verdreven en Fausto als eerste over en op drie bergpassen aankwam, drie cols waarover ook wij kwamen; juli 2015 telt twee volle manen en onwillekeurig denk ik aan de twee pizza's; aan twee fietswielen. Fietswielen van Fausto, en van de fiets van de pizzaeter.
Aldus schreef ome Willem.
.
