Er moet nu toch eindelijk eens een woord voor komen, voor dat schijfje wat de grammofoonplaat verving en eigenlijk alleen onder de afkorting cd bekend is geworden en nog wel een afkorting van een niet-Nederlandse taal: 't geeft de culturele armoede van onze dagen weer, de dagen na Bruno Walter van wie ik onderweg een opname beluisterde uit 1947, slingerend door de Jura, rollend over de glooiingen van de Comté; terwijl het licht van de reeds sterk geslonken maan langzaam door het vroege morgenlicht week, denderde ik verder, de gebaande weg af, Epinal, door dikke mistflarden naar Vesoul en snorde in sneltreinvaart langs Besançon de weg op naar het stadje van De Lachende Koe waar ik de truck met oplegger links af de bergen in joeg.
En dat alles onder begeleiding van de negende van Beethoven; een oude opname, met veel ommissies en soms wat jankerig geluid, kennelijk doordat de band waar de CD-opname van is, hier en daar wat was uitgerekt; 't geeft de sfeer weer van de net-na-oorlogde tijd; toen ook hier in Frankrijk de natrillingen van das dritte Reich te voelen waren; rond tien uur kwam ik via Arinthod en Thorette aan in Nantua waar ik het mij vergunde een kopje koffie tot mij te nemen en daarna de fiets uit de rijdende stalling te halen en binnen een uur het meer rond te fietsen, het meer, dat door de opkomende welvaart en plastic-industrie in 1969 zo vervuild was geworden dat het water totaal vergiftigd was en er niets meer groeide: vanaf die tijd werden er rigoureuze maatregelen genomen en thans is het meer weer een lust voor het oog om te zien; niets dat meer wijst op het milieudrama van weleer.
Wellicht is de weg wat kronkelig, maar wel een weinig rechtstreekser en via de voormalige Italiëroute snorde ik verder; over de Cherdon, een prachtweg met nog vele driebaansstukken, maar verlaten omdat anderen liever de thans nevengelegen snelweg gebruiken; maar ik, ik herinner me de weg nog goed, in een scherpe bocht het eigenaardige monument ter nagedachtenis van gevallenen en de twee wereldoorlogen, Oyonnax was toen eigenlijk alleen via Maillat en La Balme, een weg waar ik nog een luide nagalm van tijden van weleer beleefde, via dié weg, te bereiken; inmiddels beluisterde ik intensief naar de hoornpartij van het tweede deel waarmee Ludwig zijn meest innerlijke strijd schilderde; een protest in wee- en deemoed, afgewisseld met opstandige paukensslagen.
En zo voerde de weg mij langs die geheimzinnige rivier uit Champagnole, de Ain, naar Pont d' Ain, sloeg daar links af de vlakte in, kwam wederom langs de vierpijpige door de Rhône gekoelde reusachtige kerncentrale van Saint Vulbas, nu aan de andere kant van de rivier, waar ik nogmaals een La Balme doorkwam en ik het derde, langzame, één van de meest tragische muziekstukken ooit, beluisterde, dacht daarbij terug aan de vele keren en jaren dat ik in deze streek rondzwief, ooit nog zonder enige industrie; waar je na Lyon louter door agrarisch landschap snorde, zonder snelweg, zonder de huidige massa aan oerlelijke fabrieks- en opslaghallen; zelfs het nieuwe vliegveld was nog bezit van koeien en mais; vlak bij Cremieu stalde ik het spul bij een groentehal en deed enkele fruitbare boodschappen; rond twee uur stond ik voor de deur van het losadres en hoewel ik voor vrijdag vijf punt nul nul uur stond aangemeld, kreeg ik het dit keer voor elkaar dat ik twaalf uur eerder lossen kon.
Tijd genoeg voor een kleine fietstoer; de lucht was dit keer strakblauw; een eerste mooie, zonnige augustusdag met een wat achterblijvende, tot 22 graden oplopende temperatuur en er stond een zachte bries vanuit de bergen; fietsend reed ik via een brug de snelweg over en verwonderde mij, wederom, over zoveel voortrazend verkeer; de enorme hoeveelheden karrenvrachten die heen en weer gesleurd worden en waar ik, als klein schroefje van een enorm groot geheel, aan mee doe; de volslagen krankzinnige, absurde idioterie van het heen en weer.
Ruim na vijven was de kar leeg en kon ik aan de terugkeer beginnen; in de cabine de eerste stroven van het laatste deel; Bruno op z'n best, een fabelachtige interpretatie, de 67 jaar weergaloze oude klanken vulden de stuurhut, de bariton vangt met zijn Freude aan en in een fascinerend ogenblik ontdeken mijn oren het stemgeluid van Kathleen, Katheen Ferrier, de Engelse zangeres die, reeds enkele jaren daarna zo'n tragische dood stierf.
Niet dezelfde, een andere weg terug, al reed ik wel eerst, wederom, via Saint Vulbas, de oude kerncentrale waarvan één van de vier pijpen het niet meer doet en ooit zal worden ontmanteld, maar na Pont d' Ain reed ik dit keer westelijker, nu langs de Saône naar Chalon; langs de voormalige N-7 bezocht ik, naar later bleek, een uiterst slechte eettent, niet voor herhaling vatbaar: ik heb ze hier zien gaan en komen, de vele collega's bij De Mistral die vijf jaar terug haar deuren al sloot; Norbert en Jaqueline: prachtige parkeerplaats, mooi pand: gesloten; van de elf routiers op het stuk tussen Tournes en Chalon zijn er nog drie over die eigenlijk de moeite van een bezoek niet waard zijn; trouwens, ook de bezoekers van weleer verdwenen en daardoor sluit het eens zo bruisende verhaal op de weg tussen de twee afslagen van de snelweg.
Na de maaltijd die die naam nauwelijks verdiende, nog even het laatste deel, voor de derde of vierde keer, waarin Kathleen de sterren van de hemel zong; vaak was ze in Nederland te vinden dat ze haar tweede vaderland noemde en sommige ouders gaven hun dochters haar naam, maar Kathleen zong zo kort, veel te kort; Kathleen werd slechts 41 jaar.
Aldus schreef ome Willem.
---
