Maar ook de klanken die, hoewel vals, nog het hogere lieten klinken, verstomden; zielsdroef stierven de laatsten en zelfs nog daarna poogden enkelingen het tij nog te keren. Helaas! Helaas, er was geen beginnen meer aan; een nieuwe kanteling vond plaats, een tijd waarin geen plaats was voor het oude denken en daarom ook geen plek meer schonk aan alles wat aan toen deed denken, afschaffing van de ziel, want er was geen enkele rede meer over om daar nog aan te twijfelen "drijft voort, maal, ik wil" klonk het, de steeds-meer-machtmens had gesproken, de eeuw van het grote aardse denken, de eeuw van de eerste vooruitgang was begonnen, op De Krim vond het eerste bloedige samenspel van oorlog en techniek plaats en Friedrich Nietzsche bescheef, ingeleid door Athur Schoppenhauer, in der tolle Mensch de godsmoord terwijl de mens tot alle uithoeken van zijn rondverklaarde aarde bezocht; van zuidpool tot het binnenste binnenland van Afrika en Zuid-Amerika.
Toen ik en het uiterste noorden van Luxemburg was aangekomen, trok ik nog even de gordijnen dicht. Het was er minder warm dan in had verwacht, net even boven de vijftien graden en ik deed maar even een goed uur de ogen toe; heerlijk uitgeslapen werd ik later wakker, trakteerde mijzelf op een niet te versmaden ontbijt en toog herwaarts, via de gebruikelijke weg naar huis waar ik voor een vrijdag bijzonder vroeg aankwam; het was er drukkend warm, onweer moest wel in de lucht hangen.
De menselijke geest bleek plots vol vernuft; niet meer tegengehouden door wat dan ook en voortdrijvend op zijn boldenken reden spoedig de eerste treinen, werden de eerste fabrieken geopend, machinerien deden voortaan het werk, de slavernij kon, als overbodig, worden afgeschaft en democratie werd de nieuwe, moderne religie en tot slot werd de wereld overwonnen door de telegrafie, de Bolognese Marconi en Russische Popov borduurden voort op de ontdekkingen van Heinrich Hertz; hét middel, om een volk volledig in de greep te krijgen, deed zijn intrede.
Opeens bleek zelfs ook de ronde aarde geheimen te bevatten die zich ook aan het oog van de ontaarde bolmens onttrokken; naast stoom werd stroom de grote drijfveer en de Trierse Karl Marx riep het uit: 's-morgens jagen, 's-middags vissen. Altijd kon de machine doorwerken, de mens zou, eindelijk, kunnen rusten van zijn eeuwen en eeuwenlange arbeid en vrij zijn. Vrij! Vrij! Vrij! Vissen werd voetbal; ook de ronde aarde moest zijn relikwie toch hebben! De machtmens toonde zijn almachtige onmacht, trapte tegen zijn eigen bol!
Was 't wel zoo fraai? Treinen raasden onophoudelijk voort, de machines draafden zonder rusten door, vooruit. vooruit! "Waarheen", vroeg nog een enkeling. "Niet zeuren, we gaan toch vooruit?"
En ze ging vooruit, de catastrofe tegemoet; steeds boller werd ze, overdag rusteloos, in de nacht slapeloos en toen Tosca in Rome haar premiére beleefde was ze voelbaar; enkele maanden later eiste de orkaan Galveston 10.000 levens; de vijfde globe was voorbij gegaan.
Aldus schreef ome Willem.
---
