Een halfvolle maan; na lange tijd weer een reis door de
bergen, op weg naar oude oorden.
Langs Chaumont en omgeving, het terrein waar Saône, Maas
-Meuse-, Moezel -Moselle, Seine en Marne ontspringen, de streek met de oude
naam Bassigny.
Vandaar trokken we naar ’t oosten om uiteindelijk tussen Pontarlier
en Vallorbe de Zwitserse grens te passeren.
Zo snorden we door het Europa van de nieuwe ideologieën,
waar zo ongeveer niemand meer uit gaat van de werkelijkheid zoals ze gegeven is,
maar waar men probeert de werkelijkheid zo te manipuleren dat ze past in het
verstand van de door de mensheid in elkaar geknutseld denkraam.
Overal windmolens die passen in dat gekunstelde denkraam;
meer dan zestigduizend dode vogels per jaar, alleen in Nederland al.
Een oud weerzien met de stenen adelaar op de Simplonpas; dan,
na de afdaling, een onderkomen gevonden in Dommodossola.
Inmiddels zou, honderd jaar geleden, hij Amerika wel bereikt
hebben en misschien wel met de treinreis van oost naar west begonnen zijn. Geheel per trein was, sinds 1869, reeds mogelijk,
dus ook in 1918, een maand voor het werkelijk einde.
Mijmerend over de Po-vlakte om daarna, nadat we de Passo della
Cisa over waren, ten zuiden van Livorno langs de kust ons een blik gunden over
de prachtige blauwe zee.
Enkele dagen; toeven aan vrijwel verlaten stranden, bezoek aan
een bergdorp en genieten van de klank van het Italiaans; de olijven, zojuist
geplukt, werden tot olie geperst. De heerlijke
geuren die ons tegemoet kwamen; herfst in Toscana, najaarbloeiers met in de
mooiste kleuren. Keken we ook niet
enkele dagen tevoren naar het prachtige paars in Sirmione, Rocco Scaligera met
een blik over het Lago di Garda.
Latente heimwee naar de tijd die voorbij is gegaan; terug
over Zuid-Tirol, Landeck en de Bodensee; langs de Bodensee waar we heerlijke,
net geplukte, appels en walnoten kochten
en ik vergelijk onze reis met die reis van hem, daar, in het veel verdere Amerika
toen hier, Europa, op zijn laatste benen liep. Toen hier, in navolging van de
tegenstijdige ideologieën, de laatste kogels werden afgevuurd die werden
gesmoord met het virus van de Spaanse Griep.
Oude ervaringen stroomden langs mij heen; die vele keren!
Niet samenpassende denkramen, de sponningen kraken, ook nu
weer.
Na een nacht toeven in Haguenau terug naar huis; het zou nog nu nog
minder dan een maand duren tot het einde van de Grote Oorlog, nu, honderd jaar
terug. Zonder kritisch vermogen is het niet mogelijk enige ervaring op de doen.
Dan beleefd men alleen maar en vervalt tot raamdenker van de één of andere
ideologie.
In welke staat was hij honderd jaren geleden? Ohio?
Aldus schreef ome Willem
